Θεωρητικά όλοι μας έχουμε μάθει από τους γονείς μας από την προσχολική μας ηλικία να πλένουμε τα χέρια μας πριν το φαγητό. Είναι μια διαδικασία τόσο απλή και σύντομη αλλά και τόσο ευεργετική για την προσωπική μας υγιεινή που θα έπρεπε να μας έχει γίνει δεύτερη φύση (χωρίς να φτάνουμε σε υπερβολές).
Το 2000 το πανεπιστήμιο της πολιτείας της Γεωργίας στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και συγκεκριμένα το κολέγιο αγροτικών και περιβαλλοντικών επιστημών εξέδωσε μία εξαιρετικής σημασίας μελέτη για το πλύσιμο των χεριών σύμφωνα με την οποία «ειναι αδύνατη η απομάκρυνση όλων των βακτηρίων με σαπούνι και νερό» κατά το πλύσιμο των χεριών. Πολύ απλά αυτό σημαίνει ότι το σαπούνι και το νερό δεν μας εξασφαλίζουν 100% καθαρά χέρια. Αυτό μπορεί να είναι αποκαρδιωτικό για όλους όσους έχουν μάθει ότι σαπούνι+νερό = καθαρά χέρια. Η απάντηση έρχεται από την ίδια μελέτη που συμβουλεύει ότι καλό είναι να πραγματοποιείται καλό πλύσιμο χεριών για 40 τουλάχιστον δευτερόλεπτα πριν τον χειρισμό τροφίμων.
Οπτική απεικόνιση βακτηρίων από επιμολυσμένα χέρια ΠΡΙΝ (A & C) και ΜΕΤΑ (B & D) από πλύσιμο με σαπούνι που περιείχε 4.51 log10 CFU/ml (A & B) ή 7.51 log10 CFU/ml (C & D) Staphylococcus marcescens.
Μία νεώτερη μελέτη (2011) που δημοσιεύτηκε από το Journal of Applied and Environmental Microbiology, έδειξε ότι το πλύσιμο των χεριών με υγρό σαπούνι που είναι επιμολυσμένο με βακτήρια και βρίσκεται σε θήκες (dispensers) στις οποίες προστίθεται νέο σαπούνι, μπορεί στην ουσία να παίξει σημαντικό ρόλο στην μετάδοση των βακτηρίων σε δημόσιους χώρους. Σύμφωνα με πειράματα που έλαβαν χώρα για αυτή τη μελέτη διαπιστώθηκαν σε χέρια πλυμένα με επιμoλυσμένο σαπούνι, βακτηριακοί πληθυσμοί 26 φορές περισσότερο από ότι πριν το πλύσιμο.
Αυτή ήταν η πρώτη μελέτη που απέδειξε ότι το πλύσιμο των χεριών με επιμολυσμένο υγρό σαπούνι στην πραγματικότητα αυξάνει το πλήθος των βακτηρίων στα χέρια. Επιπλέον τα αποτελέσματα δείχνουν άμεσα ότι τα βακτήρια από επιμολυσμένα χέρια μπορούν να μεταφερθούν σε οποιεσδήποτε άλλες επιφάνειες. Η μελέτη προχώρησε ένα βήμα παραπέρα: όλα τα επιμολυσμένα υγρά σαπούνια σε θήκες αντικαταστάθηκαν από νέες θήκες στις οποίες το σαπούνι δεν έμπαινε σε χύμα μορφή αλλά εντός πλαστικής σακούλας (κλειστά πλαστικά σακουλάκια με ακροφύσιο στην άκρη). Μετά την χρήση ενός έτους με αυτόν τον τρόπο κανένα από αυτά τα σαπούνια δεν ήταν επιμολυσμένο.
Καλό είναι λοιπόν να έχουμε υπόψη μας, ότι το νερό και το σαπούνι από μόνα τους ΔΕΝ μας προσφέρουν 100% προστασία. Ειδικά στα τρόφιμα και στον χειρισμό τους, η χρήση του απολυμαντικού είναι επιβεβλημένη γατί είναι ο μόνος τρόπος να θανατωθούν τα βακτήρια προσφέροντας τα υψηλότερα επίπεδα προσωπικής υγιεινής στα χέρια μας.
Πηγές:
Carrie A. Zapka, et. Al., (2011) Bacterial Hand Contamination and Transfer after Use of Contaminated Bulk-Soap-Refillable Dispensers, Journal of Applied and Environmental Microbiology [Online], Vol. 77 (May 2011/No 9). P.2898-2904. Available from: http://www.asm.org/index.php/sitemap2 [Accessed: 19 March 2014]
The University of Georgia College of Agricultural and Environmental Sciences. (2000). Food hands and Bacteria. [Online] Available from: http://www.caes.uga.edu/departments/fst/extension/documents/FoodHandsBacteria-UGA.pdf [Accessed: 19 March 2014]
Μετάφραση / Επιμέλεια : Βασίλης Θεοδοσίου, ΜΒΑ, Τεχνολόγος Τροφίμων