Παγκόσμια ημέρα τροφίμων
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα τροφίμων (16 Οκτωβρίου) και τα στατιστικά που ανακοινώθηκαν, νιώσαμε δέος , αν όχι έκπληξη, για το γεγονός ότι ακόμα η ανθρωπότητα μαστίζεται από τη πείνα. Πως να μην προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η πείνα καθώς και παθήσεις σχετιζόμενες με αυτή ευθύνονται για τον θάνατο περίπου 9 εκατομμυρίων ανθρώπων ετησίως! Ένα νούμερο δύο φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των ανθρώπων που χάνονται από AIDS, ελονοσία και tuberculosis ΜΑΖΙ σε ένα χρόνο! Από την μία περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ενθαρρύνονται να καταναλώνουν αρκετές λάθος τροφές (και καταλήγουν παχύσαρκοι) ενώ από την άλλη υπάρχει μάστιγα πείνας και σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι σοβαρά υποσιτισμένοι.
Ενός κακού μύρια έπονται
Προσέξτε τώρα αυτό: το ποσοστό των γυναικών που πεινάνε αγγίζει το απίστευτο νούμερο του 60%. Σε πολλά μέρη στη γη η πρόσβαση των γυναικών σε πόρους όπως δουλειά, χρήματα και εκπαίδευση περιορίζεται από ανδροκρατούμενες κοινωνίες. Αυτό συντελεί στη διατήρησή τους μέσα στη φτώχεια χωρίς να έχουν πρόσβαση σε επαρκή διατροφή για αυτές και τις οικογένειές τους. Σαν συνέπεια κάθε χρόνο 17.000.000 παιδάκια περίπου γεννιούνται πρόωρα εξαιτίας υποσιτισμού της μητέρας τους. Η διατροφική έλλειψη της μητέρας ακολουθεί το νεογέννητο. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που το 2013 είχαμε 3,1 εκατομμύρια παιδάκια κάτω των 5 ετών να πεθαίνουν εξαιτίας της διάρροιας, της ελονοσίας και της ιλαράς επειδή τα υποσιτισμένα κορμιά τους και το εξασθενημένο ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν μπορούσαν να αντιδράσουν.
Το παράδοξο
Ο κόσμος παράγει αρκετό φαγητό για να ζήσει ο κάθε άνθρωπος με υγεία και παραγωγική ζωή. Σήμερα υπάρχουν 17% περισσότερες τροφές ανά κάτοικο της γης από ότι πριν από 30 χρόνια. Αν όλες αυτές οι τροφές είχαν κατανεμηθεί ισόποσα σε κάθε κάτοικο της γης, ο καθένας μας θα έπαιρνε ημερήσια 2.700 θερμίδες κάτι που είναι περισσότερο από το ελάχιστο των 2.100 που απαιτούνται για σωστή υγεία. Το ποσοστό των τροφίμων που παράγεται παγκοσμίως και δεν καταναλώνεται ποτέ, αγγίζει το 33%. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, απαρχαιωμένες και αναποτελεσματικές τεχνικές καλλιέργειας των εδαφών, έλλειψη αποθήκευσης για συγκομιδή και μη κατάλληλες συνθήκες της αγοράς ευθύνονται για αυτή τη σοβαρή σπατάλη τροφίμων κάθε χρόνο.
Πως επηρεάζονται οι ζωές αυτών που υποσιτίζονται
Οι άνθρωποι που ζουν μέσα στη φτώχεια (εισόδημα λιγότερο από 1 ευρώ ανά ημέρα) παλεύουν στην κυριολεξία να βρουν μία ασφαλή διατροφή για αυτούς και τις οικογένειές τους. Μεγαλώνοντας γίνονται όλο και πιο αδύνατοι και αδύναμοι, επιρρεπείς σε αρρώστιες, λιγότερο παραγωγικοί δυσκολεύοντας έτσι την δυνατότητά τους να δουλέψουν. Αν είναι αγρότες δεν μπορούν να αντέξουν επιπλέον και το κόστος των εργαλείων, σπόρων και λιπασμάτων για να αυξήσουν την παραγωγή τους πόσο μάλλον να έχουν την δύναμη να εκτελέσουν τις βαριές κατά τα άλλα αγροτικές δουλειές. Το μειωμένο τους εισόδημα επίσης δεν τους επιτρέπει να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο αλλά τα κρατάνε σπίτι για να βοηθήσουν την οικογένεια. Ακόμα και να πάνε σχολείο αυτά τα παιδιά ο υποσιτισμός τα εμποδίζει να μάθουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Η έλλειψη παιδείας εμποδίζει με τη σειρά της καλύτερες εργασιακές ευκαιρίες στο μέλλον τους καταδικάζοντας έτσι ακόμα μία γενιά στα ίδια επίπεδο φτώχειας και πείνας.
Τα παιδιά
300 εκατομμύρια παιδάκια πεινάνε κάθε χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά υποφέρουν από μακροχρόνιο υποσιτισμό που έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία – και θα τους κρατήσει μακρυά από το να επιτύχουν το πλήρες δυναμικό τους. Ο υποσιτισμός προκαλεί νανισμό – όταν ο οργανισμός αδυνατεί να αναπτυχθεί πλήρως σωματικά και ψυχικά – και αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου και δια βίου ασθένειας. Ένα παιδί που είναι χρονίως πεινασμένο δεν μπορεί να μεγαλώσει. Εν ολίγοις, ο υποσιτισμός κλέβει το μέλλον του.
Τι μπορούμε να κάνουμε (και πρέπει) για αυτό
Ευτυχώς τα τελευταία 23 χρόνια το ποσοστό των ανθρώπων που υποσιτίζονται έχει ελαττωθεί κατά 17%. Η αλλαγή είναι εφικτή. Τότε ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών έθεσε στόχο να μειωθεί στο μισό ο αριθμός των ανθρώπων που υποσιτίζονται μέχρι το 2015. Οι αναφορές λένε ότι ο στόχος είναι κοντά. Οι δωρεές είναι ένας τρόπος βοήθειας αλλά όχι ο μοναδικός. Οι επιστήμονες των τροφίμων από την μεριά τους θα πρέπει να βρούν τρόπους να βοηθήσουν την κατάσταση (σε όλα τα σημεία της αλυσίδας παραγωγής τροφίμων). Όλοι μπορούμε και πρέπει να βοηθήσουμε. Ακόμη έχουμε μνημειώδης φθορά τροφών σε χωράφια και στη θάλασσα ή στα σκουπίδια από εύπορους καταναλωτές. Οι τροφές των ζώων έχουν μία απίστευτη ποικιλία τροφίμων και συστατικών. Το αλόγιστο κάψιμο τροφίμων για “βιοκαύσιμα” και “πράσινη ενέργεια” καλά κρατεί. Και όλη αυτή η βιομηχανική παραγωγή εμπορευμάτων πραγματοποιείται εις βάρος του περιβάλλοντος και τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων που εξαρτώνται από τη γη και τα παράκτια ύδατα. Στις αναπτυγμένες χώρες το συγκεκριμένο θέμα δεν “ακουμπά” και τόσο το κοινό. Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε κάτι και να μάθουμε στις επόμενες γενιές μία μικρή πράξη που μας μάθαιναν και εμάς. Να μην πετάμε το φαγητό μας και να σεβόμαστε αυτό που τρώμε. Αν σε αυτό προσθέσουμε και την σωστή διατροφή ίσως και να βοηθήσουμε με τον τρόπο μας για την ευαισθητοποίηση όλων μας.
Το μέλλον
Το 2050 θα υπάρχουν πάνω από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα που θα έχουν ανάγκη την τροφή. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να υπερβεί τα 9 δισεκατομμύρια έως το 2050 – από 6,9 δις το 2010. Ακόμα κι αν αυξηθεί η παραγωγή τροφίμων – για να συμβαδίζει με τη ζήτηση – και να βρεθούν νέες, ασφαλείς πηγές τροφίμων, η κύρια πρόκληση για την μελλοντική καταπολέμηση της πείνας θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι κάθε οικογένεια είναι σε θέση να έχει πρόσβαση.
Η πρόκληση λοιπόν δεν είναι η έλλειψη τροφής αλλά η σταθερή πρόσβαση σε αυτή σε όλους όσους τη χρειάζονται.
Επιμέλεια : Βασίλης Θεοδοσίου, Τεχνολόγος Τροφίμων
Πηγές:
– Huffington Post, http://www.huffingtonpost.com/2014/10/16/world-hunger-statistics_n_5952992.html
– MercyCorps, http://www.mercycorps.org/articles/quick-facts-what-you-need-know-about-global-hunger
– Practical Action, http://practicalaction.org/global-food-crisis-what-can-be-done-2?utm_source=S000&utm_medium=PPC&utm_campaign=C10105&gclid=CKuGvayas8ECFVDKtAod8AEABQ
– dosomething.org, https://www.dosomething.org/actnow/tipsandtools/11-facts-about-world-hunger
Ο Βασίλης Θεοδοσίου είναι ο ιδρυτής της Virtuous Triad – Food Safety Coaching, Τεχνολόγος Τροφίμων, μέλος του διεθνούς ινστιτούτου τεχνολόγων τροφίμων (IFT – Institute of Food Technologists) και του διεθνούς οργανισμού για την προστασία των τροφίμων (IAFP – International Association for Food Protection) με ιδιαίτερο πάθος για την κουλτούρα ασφάλειας τροφίμων και την διασφάλιση ποιότητας. Εισηγητής HACCP, συστημάτων ασφάλειας τροφίμων και διασφάλισης ποιότητας στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Έχει εκπαιδεύσει περισσότερα από 9.000 άτομα στην ασφάλεια τροφίμων από το 2000. Μάθετε περισσότερα στο Linkedin, Αν σας άρεσε το άρθρο μοιραστείτε το!